Cồn cào cơm cấy

Hôm nào gần sáng mà trời đổ mưa tôi lại nhớ tiếng mái dầm khua lộp cộp, tiếng tát nước xuồng, tiếng chén bát chạm nhau trong thúng khi di chuyển từ nhà xuống bến chuẩn bị bữa sáng cho thợ cấy.

Nói là thợ chứ thật ra là những người trong nhà và mấy cô, dì cạnh điền đổi công khi mùa cấy đông ken, cấy xong thửa này lại sang thửa khác. Đây là một tập quán rất đẹp của quê tôi, không biết hình thành khi nào nhưng tôi đã nghe người lớn kể. Ngày xưa, thời ông cố tôi còn thanh niên đã biết đến cách đổi công cấy, gặt không phải thuê mướn nhau bằng tiền.

 Mùa cấy. Ảnh: Minh Tấn

Mưa lớn, hạt mưa "đánh" chan chát xuống lưng, tạt vô mặt rát rạt vậy mà tay cấy vẫn thoăn thoắt, hàng lối thẳng tắp. Người cấy giỏi, mặt trời mọc khoảng một sào là rồi công, kết thúc buổi sáng mà công của ai còn "cù" thì mọi người tập trung nhau lại "xở" cho xong.

Bữa ăn được bày ra trên sạp xuồng, bờ mẫu, bờ đìa, vài tàu lá chuối lót sơ là "nhập tiệc". Bí hầm dừa và mắm là món thường trực, lúc kho, lúc chưng, khi thì mắm sống, kèm theo là nhiều thứ rau nhưng có lẽ bông súng, rau dừa, rau mác là loại ăn kèm ngon nhất.

Hồi đó tôi chưa biết cấy nhưng có thể lôi mạ, vớt cỏ rất tốt, tất nhiên cũng có phần trong bữa cơm cấy. Nhiều khi nắng gắt hoặc lúc mưa dầm má không cho đi theo nhưng tôi cũng lẽo đẽo mò ra tới ruộng. Mấy chị biết không phải thằng nhóc này siêng năng làm lụng đâu, hãy để ý mà xem hễ dỡ thúng ra là nó sà vào ngay!

Quả đúng như vậy, mùa cấy đối với tôi có nhiều điều thích thú như chống xuồng tênh tênh trên mặt ruộng vừa chế xong hay đi câu cá, kiếm rau, khoái nhất là dỡ chà bắt chuột. Thích nhất là được "ăn chực" cơm cấy, cái ngon và thú vị của nó không sao tả hết.

Lâu rồi tôi không còn hưởng thụ niềm sung sướng đó nhưng hễ có ai khơi lại chuyện đi nhổ mạ, đi cấy… là tôi lại cồn cào cái cảm giác mằn mặn, thơm phức của vị mắm kho ăn với đủ thứ rau đồng. Nhớ những bàn tay tái ngắt, móp méo vì lạnh nhưng ai cũng vui, cười nói rộn ràng trong bữa cơm cấy ngoài đồng.

Cấy được mấy ngày thì đám ruộng bắt đầu xanh lá rồi nở thêm tép thành bụi lúa to khỏe đầy sức sống. Khi lúa đứng cái làm đòng, cá rô, cá trê mập ú nhiều vô số kể. Nói sao cho hết những sản vật ở đồng ruộng quê mình và tình làng nghĩa xóm rất đậm đà, chân chất.

(Theo Lê Ngọc/Cà Mau Online/nld)